Η ζωή μας αναλώνεται μέσα στη ρουτίνα της καθημερινότητας μας και οι μέρες, οι μήνες, τα χρόνια περνούν ανεπιστρεπτί μπροστά από τα μάτια μας σαν κινηματογραφική ταινία. Στις καθημερινές μας μετακινήσεις ερχόμαστε σε επαφή με διαφορετικά άτομα κάθε φορά. Ορισμένες φορές με αρκετούς από αυτούς μοιραζόμαστε το ίδιο βαγόνι στο μετρό ή περιμένουμε μαζί τους στην αποβάθρα τον επόμενο συρμό.

Ο καθένας από εμάς έχει τη δική του προσωπική ζωή, τις χαρές της και τις λύπες της, τις αγωνίες και τους φόβους της, τα άπειρα σκαμπανεβάσματα της. Αλλά όλους μας ενώνει κάτι που περνάει εντελώς απαρατήρητο μέσα στη θολή εικόνα της κάθε μέρας που χάνεται στην άβυσσο της λήθης του χθες. Η κοινή μας πορεία από την ώρα που ξημερώνει και σηκωνόμαστε από το κρεβάτι μέχρι τη στιγμή που θα κλείσουμε για άλλη μια φορά τα μάτια μας για να γεμίσουμε τις μπαταρίες μας για άλλη μια ίδια μέρα που απλώνεται ξανά μπροστά μας. Μπορεί όμως να μας ενώνει και κάτι άλλο. Μια κοινή μοίρα που δεν γνωρίζουμε…

Ο Δημήτρης Πολίτης δημιουργεί ένα μυθιστόρημα αφιερωμένο σε όλους εκείνους που η κοινή τους μοίρα σφραγίστηκε μια μέρα από μια λάθος απόφαση, από την παρουσία τους στο λάθος μέρος τη λάθος στιγμή. Οι ιστορίες τους θα μας ταξιδέψουν σε μια άλλη διάσταση της καθημερινότητας τους και της κοινής τους πορείας στη ζωή αλλά και στο θάνατο. Γιατί ο κοινός τους παρονομαστής είναι ο θάνατος. Όλοι οι ήρωες του βιβλίου, κάποια στιγμή, βρέθηκαν αντιμέτωποι με το παγωμένο χνώτο του θανάτου αλλά κατάφεραν να επιβιώσουν, να δουν με άλλο μάτι τη ζωή, να κάνουν και πάλι όνειρα, να ελπίζουν, να γίνουν πιο δυνατοί, να έχουν ένα σκοπό να επιτελέσουν.

Επτά ήρωες, επτά άνθρωποι που ζουν, αναπνέουν και εργάζονται κάτω από την ίδια στέγη χωρίς να το γνωρίζουν. Χωρίς να είναι γνώστες του πόσο κοντά είναι ο ένας στον άλλον και πόσο πολύ συνδέονται οι ζωές τους. Με κύριο πρωταγωνιστή τον Κηθ Μακφάρλαντ ο Δημήτρης Πολίτης ξετυλίγει το κουβάρι της αφήγησης του με ένα τρόπο μαγευτικό. Καταφέρνει μέσα από εντελώς διαφορετικές ιστορίες επτά ξεχωριστών ανθρώπων να ενώσει τα κομμάτια της καθημερινότητας τους και να τους φέρει τόσο κοντά τον έναν στον άλλο θυμίζοντας μας τελικά τη φράση που ίσως λέμε πολύ συχνά κάποιες φορές. Ότι ο κόσμος είναι πολύ μικρός. Τόσο μικρός που τα πάντα μας ενώνουν αλλά και τα πάντα μας χωρίζουν. Άγνωστοι μεταξύ αγνώστων ζούμε τις μέρες που έχουν χαριστεί στη ζωή μας μέχρι τη στιγμή που θα κλείσουμε τα μάτια μας για να ταξιδέψουμε πέρα από την έννοια της ύπαρξης μας. Το πότε θα γίνει αυτό δεν το γνωρίζουμε ούτε και το ποιος θα είναι υπεύθυνος για αυτό. Είμαστε κι εμείς συνένοχοι της μοίρας μας ή απλά τα αθώα θύματα της;

«Η επόμενη στάση» κατέχει και μια ιδιαίτερη θέση στην ψυχή του συγγραφέα καθώς την αφιερώνει στη μνήμη όλων των συνανθρώπων μας, γνωστών ή άγνωστων, που έπεσαν θύματα μιας τρομοκρατικής ενέργειας. Σε όλους αυτούς που έχουν πληρώσει φόρο τιμής με αθώο αίμα το μίσος και την καταστροφική μανία ανθρώπων που έχουν παραπλανηθεί από την αδύνατη φύση τους τυφλωμένοι από φανατισμό και μίσος χάνοντας κάθε μέτρο και λογική. Η μνεία του Δημήτρη Πολίτη εμπεριέχει μέσα της την ελπίδα ότι κάποτε όλη αυτή η βία και η αψυχολόγητη καταστροφή της τυφλής εκδίκησης δεν θα μπορεί να θεωρηθεί σε καμία περίπτωση η λύση του οποιουδήποτε ανθρώπινου προβλήματος.

«Το πεπρωμένο φυγείν αδύνατον» λέει μια παλιά ρήση αλλά τι γίνεται όταν το πεπρωμένο σου, τη μοίρα σου την ορίζει κάποιος άλλος; Κάποιος λόγος και κάποια αιτία απροσδόκητη που ίσως θα μπορούσες να αποφύγεις; Ποιος καθορίζει τι θα συμβεί μέσα στο επόμενο δευτερόλεπτο; Μια λάθος σκέψη, μια λάθος κίνηση, μια λάθος απόφαση ίσως να είναι μοιραία. Τι θα γινόταν αν όλα άλλαζαν την τελευταία στιγμή; Όλα αυτά τα ερωτήματα ταλανίζουν το μυαλό μας στις πιο δύσκολες μας ώρες και μας φέρνουν αντιμέτωπους με τους ίδιους μας τους εαυτούς.

Ο Δημήτρης Πολίτης έδωσε στο αναγνωστικό κοινό ένα πολυπρόσωπο βιβλίο που αφηγείται την καθημερινότητα και τις ζωές απλών ανθρώπων, όπως είμαστε και εμείς, που κάλλιστα οι ιστορίες τους θα μπορούσαν να σταθούν σε ξεχωριστά βιβλία τύπου νουβέλας αλλά εκείνος επέλεξε να τις συμπεριλάβει όλες τους σε ένα και μοναδικό βιβλίο ενώνοντας τες με έναν ιδιαίτερο τρόπο. Εκείνον της κοινής τους μοίρας, του κοινού τους πεπρωμένου, της κοινής τους αλληλεπίδρασης στα πράγματα της καθημερινότητας τους τοποθετώντας τους όλους μαζί σε μια δεινή κατάσταση μη αποφυγής αυτού που ήταν γραμμένο εξ αρχής. Και σαν να κάνουν έναν απολογισμό της μέχρι τώρα πορείας τους στη ζωή παρουσιάζει ξεχωριστά και πάλι τις σκέψεις του καθενός τους αλλά και τη συμφιλίωση τους με τους εαυτούς τους και τις πράξεις τους. Πράξεις που τελικά δεν θα πραγματοποιηθούν ποτέ.

Ένα εξαιρετικά δυνατό ανάγνωσμα με ήρωες της διπλανής πόρτας που ίσως να αναγνωρίζουμε σε εκείνους κομμάτια του δικού μας εαυτού, του χαρακτήρα μας, της προσωπικότητας μας. Τι θα κάναμε στη δική τους θέση; Ποιο θα ήταν το δικό μας πεπρωμένο; Ποια θα ήταν η επόμενη στάση που έχει χαράξει η ζωή για εμάς;

Τι κοινό έχουν ένας Ιρλανδός, μια Τουρκάλα, μια πάμπλουτη αυστηρή διευθύντρια, μια Πολωνή, ένας Ιταλός κι ένας Παλαιστίνιος; Τι προετοιμάζεται στο άψυχο γυάλινο κτήριο της Ευρωπαϊκής Επιτροπής στις Βρυξέλλες; Ποιος θέλει να παγιδέψει έναν Λιθουανό πολιτικό και γιατί; Τι θα συμβεί στον συρμό του μετρό μια μουντή μέρα σαν όλες τις άλλες; Ποιος δολοφόνησε έναν παράλυτο τύραννο; Πόσο εύκολα μπορεί η μοίρα να ενώσει τις τύχες διαφορετικών ανθρώπων απ’ όλα τα μήκη και τα πλάτη της γης και να τους μπλέξει σ’ ένα απίστευτο γαϊτανάκι συμπτώσεων;

Ο κύριος Δημήτρης Πολίτης γράφει ένα ευρηματικό κοινωνικό μυθιστόρημα, γεμάτο ζωές ανθρώπων που όλοι μας συναντάμε καθ’ οδόν για τη δουλειά μας. Μια καθημερινή ρουτίνα μάς φέρνει αντιμέτωπους με χιλιάδες πρόσωπα, που ίσως κάποιους απ’ αυτούς τους ξανασυναντήσουμε αργότερα σε κάποια φάση της ζωής μας. Οι χαρακτήρες είναι καλοδουλεμένοι και συγκροτούν ένα πάνθεον ηρώων με ποικίλες κουλτούρες, αντιλήψεις, προσδοκίες, προσωπικότητες, με διαφορετικά ερεθίσματα και αντιδράσεις σε γεγονότα που έρχονται αναπάντεχα να τα βιώσουν. Η αφήγηση δεν είναι μονοδιάστατη, μιας και η ιστορία ξεκινάει με το πρωινό δρομολόγιο του Κηθ Μακφάρλαντ προς τη δουλειά του αλλά στην πορεία επιστρέφουμε στην Ιρλανδία για να δούμε τις σημαντικότερες στιγμές της ζωής του. Με τον ίδιο τρόπο συστήνονται και οι υπόλοιποι, με περιορισμένες και απολύτως απαραίτητες αναδρομές στο παρελθόν τους την ίδια ώρα που διαδραματίζονται κρίσιμα γεγονότα στο παρόν τους.

Εκτός από αυτό όμως, έχουμε σε δύο τουλάχιστον περιπτώσεις και ανάκληση γεγονότων, μιας και στην πορεία της ανάγνωσης η πλοκή προχωράει ως συνέπεια κάποιων περιστατικών που όμως περιγράφονται αργότερα μες στην αφήγηση. Δεν είναι τόσο δύσκολο ή απωθητικό όσο ακούγεται, απλώς ο συγγραφέας πειραματίζεται με ποικίλες μορφές αφήγησης, προσκαλώντας τον αναγνώστη σε διαφορετικά χρονικά επίπεδα και χωρίς να τον αφήνει να κουραστεί ούτε λεπτό. Επιπρόσθετα σε αυτό έχουμε και το διαρκές ερώτημα: «γιατί εκτός από τον Κιθ και το εργασιακό του περιβάλλον μας απασχολούν άνθρωποι που βιώνουν καταστάσεις τόσο μακριά από τις Βρυξέλλες»; Συνιστώ στον αναγνώστη λοιπόν υπομονή, γιατί το κάθε τι έχει τη δική του κατάλληλη θέση μα πάνω απ’ όλα το ανατρεπτικό τέλος θα τον αφήσει άφωνο και γεμάτο ένταση, επομένως «Η επόμενη στάση» πρέπει να διαβαστεί χωρίς ανυπομονησίες και βιαστικό ξεφύλλισμα.

Ο Κηθ Μακφάρλαντ από την Ιρλανδία εργάζεται στις Βρυξέλλες, στο Τμήμα Αγροτικών Επιδοτήσεων της Ευρωπαϊκής Επιτροπής ως προϊστάμενος λογιστηρίου, και μια μέρα βρίσκει ένα υπηρεσιακό σημείωμα αρχειοθετημένο στο κοινό ηλεκτρονικό αρχείο που προερχόταν από το προσωπικό γραφείο του Λιθουανού Επιτρόπου και μεροληπτούσε σε μια διαδικασία υποβολής προσφορών για ένα σημαντικό project. Η Φεριντέ Οκέμ, μητέρα ενός βρέφους και χήρα, ζει στην Άγκυρα και μαθαίνει πως έχει επιθετικό καρκίνο. Η Κάσια Οφιανέφσκα, που ζει στο Κατοβίτσε της Πολωνίας, γνωρίζει τον γοητευτικό Αμερικανό Ντέιβιντ Καντίνσκι σ’ ένα σεμινάριο στην Κρακοβία όπου την έστειλε το Υπουργείο Οικονομικών της Πολωνίας στο οποίο εργάζεται. Η Σεβερίν Ντ’ Υντεκέμ-Μορέ, με σοβαρά ψυχικά τραύματα από την παιδική της ηλικία, μιας και μεγάλωσε μ’ έναν αυταρχικό και τυραννικό πατέρα, είναι η διευθύντρια του Κηθ, σε μια από τις πιο σημαντικές Γενικές Διευθύνσεις της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, στην οποία αναρριχήθηκε πατώντας επί πτωμάτων. Ο Τζοβάνι ντελ Κολόμπο από την κεντρική Ιταλία εργάζεται ως διερμηνέας στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή των Βρυξελλών και αποφασίζει να εκδικηθεί τον παντρεμένο σύντροφό του όταν του ανακοινώνει τον χωρισμό τους. Μια σφαγή αμάχων Παλαιστινίων είναι η αφετηρία ενός αναπάντεχου ταξιδιού.

Υπέροχο πάνθεον ηρώων, διαλεχτές και καλογραμμένες ιστορίες, που με γέμισαν σκέψεις και αισθήματα, αληθοφανέστατα παιχνίδια της μοίρας και οι ζωές όλων αυτών να συνενώνονται χωρίς υπερβολές και παρατραβηγμένες καταστάσεις. Τα περιστατικά που βιώνουν όλοι τους πριν έρθουμε στο παρόν των Βρυξελλών, εκτός από τη δυναμικότητα στην αφήγηση, είναι καλογραμμένα μικρά ψυχογραφήματα, γεμάτα ανθρωπιά, ρεαλισμό και παραστατικούς διαλόγους. Μου άρεσαν αυτά που επέλεξε ο συγγραφέας και φυσικά ο τρόπος μέσω των οποίων έπλασε αυτούς τους δυνατούς και υπέροχους πρωταγωνιστές, που με ταξίδεψαν από στάση σε στάση: απώλειες αγαπημένων προσώπων, κίνδυνοι από ψυχολογική βία, μάχη ενάντια στον άτρωτο σχεδόν καρκίνο, άνανδρες δολοφονίες Παλαιστίνιων οικογενειών από Ισραηλινούς και πολλά άλλα αναμετρώνται σε ένταση και δύναμη με τις εξελίξεις του σήμερα, όπου ο κάθε χαρακτήρας έρχεται σε μια κρίσιμη καμπή της ζωής του και πρέπει να κάνει ένα βήμα παρακάτω. Ο συγγραφέας φωτίζει με εξίσου παραστατικό τρόπο ένα σημαντικό γεγονός από τη ζωή του κάθε προσώπου που θα του δώσει το ψυχικό σθένος και θα τον κάνει να συγκροτήσει την ταυτότητα με την οποία κινείται πλέον στο μυθιστόρημα: πείσμα, δύναμη, αντοχή, πάθος είναι γνωρίσματα που σφυρηλάτησαν τις ζωές των πρωταγωνιστών. Δεν είναι τυχαίο μάλιστα που όλοι τους έχουν ξεφύγει από τον θάνατο ή έχουν βιώσει το βάρος της οριστικής απώλειας.

Μου φάνηκε ιδιαίτερο το γεγονός πως κάθε κεφάλαιο έχει τον τίτλο συγκεκριμένης στάσης από τη γραμμή 1 του μετρό των Βρυξελλών, υπό την οποία ξεδιπλώνονται οι περιπέτειες κάθε χαρακτήρα. Επίσης, χωρίς πολλά καλολογικά στοιχεία, ο συγγραφέας καταφέρνει να περιγράψει την ατμόσφαιρα και το κλίμα των Βρυξελλών πολύ παραστατικά, κάνοντάς με να νιώθω πως είμαι κι εγώ εκεί, σε αυτήν την «υγρή και μουντή» πόλη, πως ξυπνάω με ομίχλη «τα σκούρα πρωινά» και περπατάω σε πεζοδρόμια «με νοτισμένες πλάκες», πως κατεβαίνω στο μετρό ή μπαίνω στα γυάλινα κτήρια της Ευρωπαϊκής Επιτροπής.

Κλείνοντας, εύχομαι να μπορούσα να γράψω όλα όσα μου γέννησε το τέλος του βιβλίου αλλά φυσικά αυτό δεν είναι εφικτό. Μου έδωσε να καταλάβω πως ο συγγραφέας δεν ήθελε να ρίξει το βάρος στη φυσική νομοτέλεια ενός μυθιστορήματος, με αρχή, μέση και τέλος (με την έννοια της ολοκλήρωσης) αλλά, βαθιά συγκινημένος από ανώνυμες απώλειες και με δέος απέναντι στο δευτερόλεπτο εκείνο που θα σου αλλάξει τη ζωή για πάντα, προτίμησε να γράψει ένα κείμενο γεμάτο ένταση, πάθος, πρόσωπα, εξελίξεις και γεγονότα ώστε να κρατήσει τον αναγνώστη σε αγωνία και ξαφνικά να του δείξει πως δεν εξαρτώνται όλα από μας τελικά. Στο τελευταίο κεφάλαιο λοιπόν ολοκληρώνεται με πρωτότυπο τρόπο η ιστορία που με ταξίδεψε στην πρωτεύουσα του Βελγίου και μου γνώρισε ανθρώπους που θα ήθελα να είχα συναντήσει από κοντά για να συγχαρώ, υποστηρίξω, αγκαλιάσω ή καταχερίσω. Και δεν είναι μόνο το φινάλε αλλά και το γεγονός πως εκεί στο τέλος μπαίνουν και τα τελευταία κομμάτια του παζλ, αφήνοντάς με άφωνο με τη συγγραφική δεινότητα του κυρίου Πολίτη και τον τρόπο που άλλαξε την οπτική γωνία με την οποία με καλωσόρισε στο πρώτο κεφάλαιο του μυθιστορήματος. Παρ’ όλ’ αυτά, ένας χαρακτήρας που εμφανίζεται πολύ αργότερα από τους άλλους, αν είχε βγει νωρίτερα και έκοβε τις εξελίξεις της δικής του ζωής σε σελίδες τοποθετημένες ανάμεσα στα υπόλοιπα κεφάλαια θα απογείωνε την ένταση, την αγωνία και το σασπένς σε δυσθεώρητα ύψη.

Δυστυχώς, το βιβλίο δεν έχει την επιμέλεια που θα του άξιζε, μιας και βρίθει τυπογραφικών λαθών ενώ βρήκα πάρα πολλές αβλεψίες όπως: «την έπιασε απροειδοποίητη» αντί «απροετοίμαστη» (σελ. 148) ή «Τα λεφτά θα σας εμβαστούν» (σελ. 279) και περιττές εκφραστικές επαναλήψεις: «να την ξανασφίξει δυνατά και πάλι» (σελ. 123), «να σταθεί σταθερός» (σελ. 136), «…λεπτά χείλη, μόνιμα σφιγμένα που προσπαθούσαν να καμουφλάρουν μόνιμα τη στριμάδα τους αυτή…» (σελ. 191) κ. ά. Αυτά όμως δε στάθηκαν ικανά ν’ αποσοβήσουν τα θετικά συναισθήματα που μου δημιουργήθηκαν κατά την ανάγνωσή του.

«Η επόμενη στάση» είναι ένα συναρπαστικό και διεισδυτικό μυθιστόρημα που μεταμορφώνει τον τρόπο με τον οποίο ταξιδεύει κανείς με το μετρό και μου σύστησε, μέσω μιας άρτιας συγγραφικής δουλειάς, χαρακτήρες αληθινούς, πολύπλοκους, με σάρκα και οστά, που με καλωσόρισαν στις ζωές τους και την καθημερινή τους ρουτίνα αλλά και στα κρυμμένα τους μυστικά (κέντημα η σκηνή της δολοφονίας του κατάκοιτου με ενέσεις ινσουλίνης). Ένταση στην αφήγηση, απροσδόκητες εξελίξεις κι ένα από τα καλύτερα αμφίσημα φινάλε βιβλίου που θα προβληματίσει αρκετούς αναγνώστες είναι μερικά από τα θετικά χαρακτηριστικά του μυθιστορήματος.

ΥΓ. Η πρώτη μου σκέψη ήταν να βάλω 3 αστεράκια λόγω της ελλιπούς επιμέλειας, πιστεύω όμως ακράδαντα στην αξία του κειμένου, γι' αυτό και το υποστηρίζω με 4 αστεράκια.